โรคจิต คือ การเจ็บป่วยทางจิตใจแบบหนึ่ง ซึ่งมีอยู่หลายรูปแบบ เช่น เกิดจากความผิดปกติของความคิด เกิดจากความผิดปกติของอารมณ์ ทั้งนี้ เชื่อกันว่ามี 3 สาเหตุใหญ่ๆ ที่มีอิทธิพลต่อความผิดปกติทางจิต ได้แก่ สาเหตุทางร่างกาย สาเหตุทางจิตใจ และสาเหตุจากสิ่งแวดล้อม ในบทความนี้จะโฟกัสไปที่ สาเหตุทางร่างกาย
จนถึงปัจจุบัน เรายังไม่สามารถบอกได้อย่างชัดเจนว่า ความผิดปกติทางจิตนั้นเกิดจากสาเหตุอะไร มีเพียงผลการศึกษาที่ทำให้ได้แนวทางในการวิเคราะห์ปัญหาของโรคที่แตกต่างเพื่อนำไปสู่แนวทางในการป้องกันและบำบัดรักษา ทั้งนี้ ในส่วนของสาเหตุทางร่างกาย ที่มีอิทธิพลต่อความผิดปกติทางจิต มีดังนี้
1.1 ความบกพร่องทางร่างกาย เช่น อ่อนแอ เป็นคนผอมหรืออ้วนเกินไป เตี้ยเกินไป แคระแกร็น จมูกแฟบ หรือมีความพิการ ไม่สมประกอบ เช่น ตาถั่ว ปากแหว่ง แขนคอก (ข้อศอกผิดรูป) ทำให้เกิดความวิตกกังวล รู้สึกตนว่ามีปมด้อย มีความละอายจนไม่สามารถปรับตัวได้ ทำให้เกิดปัญหาทางด้านพฤติกรรมมาก อาจถูกแกล้ง ถูกล้อเลียน ถากถาง อยู่เสมอจนทนไม่ได้จะรู้สึก เสียใจ กลุ้มใจ น้อยใจในความอาภัพ กังวลใจในความพิการ มักจะทำให้จิตใจหงุดหงิดอยู่เสมอ นานๆ เข้าจิตใจอาจผิดปกติได้
1.2 ความเจ็บไข้ได้ป่วย มีโรคประจำตัวเรื้อรัง เช่น โรคหัวใจ โรคหืด โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตหรือโรคปอด โรคเรื้อน หรือโรคขาดธาตุอาหารบางอย่าง ทำให้มีผลต่อสุขภาพจิต ทำให้รู้สึกหงุดหงิด ขี้ระแวง ฉุนเฉียว ใจน้อย ปรับตัวยาก พัฒนาการทางด้านกาย อารมณ์ สังคม และสติปัญญาล่าช้า เป็นอุปสรรคต่อการศึกษาเล่าเรียน กลายเป็นคนมีปัญหา
1.3 ความบกพร่องทางอวัยวะรับสัมผัส เช่น หู ตา เป็นอุปสรรคต่อกระบวนการเรียนรู้ โดยอาการหูตึง หูหนวก อาจเป็นสาเหตุของโรคได้ เช่น ภาวะซึมเศร้า
1.4 สมองได้รับความกระทบกระเทือนอย่างหนักจากอุบัติเหตุหรืออื่นๆ ส่งผลให้เกิดความผิดปกติทางจิตใจและอารมณ์ได้ เช่น ความสับสนอย่างรุนแรง โกรธง่าย หงุดหงิดง่าย มีอาการซึมเศร้า เกิดความวิตกกังวล อารมณ์แปรปรวน ขาดความเห็นอกเห็นใจผู้อื่น
1.5 ความบกพร่องในด้านอนามัยและโภชนาการ ทำให้อ่อนแอ พัฒนาการล่าช้ากว่าปกติ เด็กที่ขาดอาหารนอกจากพัฒนาการช้าแล้วยังอาจเป็นโรคบางอย่าง เช่น ขาดไอโอดีน ทำให้เป็นโรคคอพอก ทำให้หงุดหงิดเจ้าอารมณ์ มีปัญหาด้านความประพฤติ
1.6 สาเหตุจากพันธุกรรม ได้แก่ ความบกพร่องทางร่างกายและทางสติปัญญาแต่กำเนิด เช่น ตาบอดสี ลมบ้าหมู เป็นผลต่อสุขภาพจิตมาก สติปัญญาต่ำเกินไปหรือสูงเกินไป ทำให้มีปัญหาทางสุขภาพจิตได้ทั้งสองอย่าง ที่ต่ำเกินไปทำให้เรียนช้าไม่ทันเพื่อน ที่สูงเกินไปก็คับข้องรำคาญใจ เพราะต้องทนเรียนสิ่งที่ตนเองไม่สนใจ ทั้งคนโง่และคนฉลาดเกินไปย่อมมีปัญหาในเรื่องการปรับตัว
ทั้งนี้ ควรหมั่นสังเกตอาการและความผิดปกติที่เกิดขึ้นกับตนเองหรือบุคคลใกล้ชิด ทั้งทางร่างกายและจิตใจ หากพบความผิดปกติหรือมีข้อสงสัยว่าอาจมีความเจ็บป่วยทางจิตใจ ควรไปพบแพทย์ตรวจวินิจฉัยและรักษา
