สมอง เป็นอวัยวะที่ต้องการเลือดและไขมันไปเลี้ยงสูง จึงต้องการอาหารเพื่อบำรุงให้สมองแข็งแรง หากต้องการให้สมองสดใส ห่างไกลโรคสมองเสื่อม ซึ่งเป็นโรคที่ผู้สูงวัยมีความเสี่ยงสูง โดยอาหารหลายชนิดสามารถช่วยบำรุงสมองได้ ในทางตรงกันข้าม อาหารหลายชนิดอาจส่งผลกระทบต่อสมองและสุขภาพของผู้สูงอายุได้

ภาวะสมองเสื่อมในวัยผู้สูงอายุเป็นกลุ่มอาการที่มีความผิดปกติของการทำงานของสมอง ส่งผลให้ความสามารถทางสติปัญญาลดลง คิดหรือจำไม่ได้ มีอาการหลงลืม การใช้ภาษาผิดปกติ และพฤติกรรมรวมถึงอารมณ์เปลี่ยนไป โดยผู้สูงอายุมีโอกาสป่วยเป็นโรคสมองเสื่อมเพิ่มมากขึ้นตามอายุ เช่น อายุมากกว่า 65 ปี อัตราการพบผู้ป่วยโรคสมองเสื่อม ร้อยละ 5-8 อายุมากกว่า 85 ปีขึ้นไป พบร้อยละ 30 อายุ 90 ปีขึ้นไป พบสูงถึงร้อยละ 50   ซึ่งอัตราการพบโรคสมองเสื่อมจะเพิ่มขึ้นเมื่ออายุมากขึ้นเช่นกัน

สมองเสื่อม เกิดได้จากหลายสาเหตุทั้งที่แก้ไขได้และแก้ไขไม่ได้ เช่น โรคอัลไซเมอร์ โรคหลอดเลือดสมอง โรคพาร์กินสัน โรคติดเชื้อบางชนิด เนื้องอกสมอง โพรงน้ำในสมองขยายตัว ขาดฮอร์โมนไทรอยด์ ขาดวิตามินบางชนิด เรียกได้ว่า อาหารการกินมีผลต่อคอนดิชั่นของสมองไม่มากก็น้อย ดังนั้น การเลือกบริโภคอาหารให้เหมาะสม จึงเป็นอีกหนึ่งวิธีที่ช่วยลดความเสี่ยงโรคสมองเสื่อมได้ โดยลูกหลานหรือผู้ที่ต้องดูแลผู้สูงอายุควรใส่ใจดูแล เลือกอาหารที่เหมาะสม ดังนี้

1. กินผักให้มาก โดยเน้นที่ผักใบเขียว เช่น กวางตุ้ง ตำลึง ผักบุ้ง บลอกโคลี่ ผักโขม คะน้า อย่างน้อย 6 ทัพพีต่อสัปดาห์ และผักอื่น ๆ เช่น ผักกาด แครอท มะเขือเทศ พริกหวาน แตงกวา อย่างน้อย 1 ทัพพีต่อวัน

2. กินผลไม้เป็นประจำ โดยเน้นผลไม้ สีแดง สีม่วง เช่น มะม่วงหาวมะนาวโห่ สตรอเบอร์รี

3. กินธัญพืชไม่ขัดสี โฮลเกรน ข้าวกล้อง ลูกเดือยกล้อง ข้าวโพด ข้าวโอ๊ต

4. กินถั่วเปลือกแข็ง และถั่วเมล็ดแห้ง เช่น อัลมอนด์ เม็ดมะม่วงหิมพานต์ ถั่วเขียว ถั่วเหลือง ถั่วแดง ถั่วดำ ถั่วขาว

5. กินโปรตีนจากปลา และสัตว์ปีก

6. ใช้น้ำมันดี เช่น น้ำมันมะกอก หรือ น้ำมันรำข้าว น้ำมันเมล็ดชา

สำหรับอาหารที่ผู้สูงอายุควรควบคุมหรือหลีกเลี่ยง เนื่องจากให้พลังงานสูง ได้แก่

1. กลุ่มเนื้อแดง เช่น เนื้อหมู เนื้อวัว ควรกินให้น้อยกว่า 4 ครั้งต่อสัปดาห์

2. เนยและมาการีน น้อยกว่า 1 ช้อนโต๊ะต่อวัน

3. ชีสต่าง ๆ ไม่เกิน 1 ครั้งต่อสัปดาห์

4. ขนมอบ พาย เบเกอรี่ น้อยกว่า 5 ครั้งต่อสัปดาห์

5. อาหารทอด อาหารฟาสต์ฟู้ด น้อยกว่า 1 ครั้งต่อสัปดาห์

ดังนั้น แม่ที่เป็นผู้สูงอายุ หากลูกหลานต้องการทำเมนูอาหาร  เนื่องในโอกาสพิเศษวันแม่หรือในทุก ๆ วัน แนะนำให้เป็นเมนูอาหารที่ช่วยบำรุงสมอง อาทิ ยำปลาทู ผัดผักบุ้ง ต้มเลือดหมูใบตำลึง ปลากะพงนึ่งเต้าเจี้ยว แกงส้มผักรวม แกงเลียงกุ้ง น้ำพริกมะขามผักลวก ลาบปลาทับทิม กล้วยบวชชี ลูกเดือยนมสด ถั่วเขียวต้มน้ำตาล และถั่วแดงเย็น เป็นต้น

ทั้งนี้ แม้ว่าการกินอาหารจะไม่ได้ ช่วยป้องกันโรคสมองเสื่อมได้ 100 เปอร์เซ็นต์ แต่หากปฏิบัติได้ตามนี้จะส่งดีต่อสมองและสุขภาพของผู้สูงอายุได้