รู้ไว้ไม่พลาด! ผู้ป่วยเบาหวานกับโรคเมลิออยโดสิส

0

โรคเมลิออยโดสิส หรือโรคเมลิออยด์ เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย Burkholderia pseudomallei (เชื้อเมลิออยด์) ซึ่งเป็นแบคทีเรียชนิดกรัมลบ พบได้ทั่วไปในดินและน้ำในแหล่งระบาด ประเทศไทยพบผู้ป่วยเมลิออยโดสิสทุกเดือน รวมแล้วมากกว่าปีละ 2,000 ราย ที่น่ากลัวคือกว่าครึ่งนึงของผู้ติดเชื้อป่วยเป็นโรคเบาหวาน

โรคเมลิออยโดสิส ไม่มีอาการแสดงที่จำเพาะ ยากต่อการวินิจฉัย ไม่มีชุดตรวจคัดกรองใด ๆ ที่มีความแม่นยำในการวินิจฉัยเบื้องต้น มีอัตราการเสียชีวิตสูง ยากต่อการรักษา ผู้ป่วยมีอาการแสดงได้หลากหลายและไม่มีอาการจำเพาะ ผู้ป่วยอาจมาด้วยอาการไข้สูงเพียงอย่างเดียว อาจมีไข้สูงช็อคจากการติดเชื้อในกระแสเลือดโดยไม่มีอาการจำเพาะที่อวัยวะใด ๆ อาจมีอาการปอดอักเสบติดเชื้อมีไข้ไอมีเสมหะเจ็บหน้าอก หรืออาจมีเนื้อตายหรือฝีหนองที่ปอดตับหรือม้าม ผู้ป่วยมักมีอาการล้มเหลวของอวัยวะต่าง ๆ จากการติดเชื้อ และเสียชีวิตในเวลาอันรวดเร็ว

ผู้ที่ทำการสัมผัสดินและน้ำจะมีความเสี่ยงในการติดเชื้อเมลิออยด์ โดยเฉพาะผู้ที่ต้องสัมผัสดินและน้ำเป็นเวลานาน ๆ เช่นเกษตรกร พบผู้ป่วยมากในฤดูฝน ในส่วนของการติดเชื้อนั้น ผู้ป่วยจะติดเชื้อจากการดื่มน้ำที่ปนเปื้อนเชื้อในแหล่งน้ำธรรมชาติ หรืออาจรับเชื้อเข้าสู่ร่างกาย เมื่อผิวหนังสัมผัสดินหรือน้ำที่ปนเปื้อนเชื้อ โดยเฉพาะผิวหนังที่มีบาดแผล

นอกจากนี้ ผู้ป่วยที่มีภูมิคุ้มกันทางเซลล์ลดลง (Cell Mediated Immunity) โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ผู้ป่วยเบาหวานจะมีความเสี่ยงสูงมากในการติดเชื้อเมลิออยด์ ข้อมูลทางสถิติพบว่า ผู้ป่วยเบาหวานเสี่ยงจะป่วยเป็นเมลิออยโดสิสมากกว่าคนทั่วไปถึง 3.4 เท่า ที่สำคัญผู้ป่วยเบาหวานที่ควบคุมระดับน้ำตาลได้ไม่ดี จะเพิ่มความเสี่ยงในการติดเชื้อรุนแรงและเสียชีวิต

วิธีป้องกันการติดเชื้อเมลิออยโดสิส สำหรับผู้ป่วยเบาหวาน

1. ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้ดี น้อยกว่า 130 mg/dl หรือ HbA1C น้อยกว่า 7%

2. ดื่มน้ำต้มสุก เนื่องจาก น้ำฝน น้ำบ่อ น้ำบาดาล และน้ำประปาอาจมีเชื้อปนเปื้อนได้และการกรองด้วยเครื่องที่ไม่ได้รับการบำรุงรักษาอย่างถูกต้องไม่สามารถฆ่าเชื้อเมลิออยด์ได้

3. รับประทานอาหารสุกสะอาด หลีกเลี่ยงอาหารที่มีการปนเปื้อนจากดิน ฝุ่นดิน, อาหารที่ล้างด้วยน้ำที่ไม่สะอาด หรืออาหารสุก ๆ ดิบ ๆ

4. หลีกเลี่ยงการสัมผัสดินและน้ำที่ไม่สะอาด สวมรองเท้าทุกครั้งเมื่อออกจากบ้าน ไม่เดินเท้าเปล่า

5. หลีกเลี่ยงการสัมผัสลมฝุ่น และการอยู่ท่ามกลางสายฝน

6. หากต้องสัมผัสดินหรือน้ำ เช่น ทำการเกษตรจับปลา ลุยน้ำ หรือลุยโคลน ควรสวมรองเท้าบูท ถุงมือยาง กางเกงขายาว หรือชุดลุยน้ำ

7. หากสัมผัสดินหรือน้ำ ควรทำความสะอาดร่างกายด้วยน้ำสะอาด และฟอกสบู่ทันที

8. หากมีบาดแผลที่ผิวหนัง ควรรีบทำแผลด้วยยาฆ่าเชื้อไม่ใส่ดินหรือสมุนไพรใด ๆ ลงบนแผล และหลีกเลี่ยงการสัมผัสดินและน้ำจนกว่าแผลจะหายสนิท

9. หมั่นตรวจมือและเท้าด้วยตัวเองอยู่เสมอ หากเป็นแผลควรรีบรักษาและปิดแผลให้ดี

โรคเมลิออยโดสิสและโรคเบาหวานล้วนเป็นโรคที่มีความรุนแรงสูงถึงขั้นเสียชีวิตได้ ฉะนั้น ไม่อยากเสี่ยง ผู้ป่วยเบาหวานต้องใส่ใจดูแลสุขภาพมากเป็นพิเศษเพื่อป้องกันการติดเชื้อเมลิออยโดสิส

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *