จากการพยากรณ์โรคและภัยสุขภาพของของกรมควบคุมโรค คาดว่าในช่วงนี้มีโอกาสพบผู้ป่วยโรคที่ป้องกันได้ด้วยวัคซีนเพิ่มขึ้น เนื่องจากความครอบคลุมของการได้รับวัคซีนลดลง จากสถานการณ์การระบาดของโรคโควิด-19 ที่ผ่านมา ทำให้ในบางพื้นที่เด็กอาจยังไม่ได้รับวัคซีนครบตามเกณฑ์ โดยเฉพาะโรคคอตีบ
โรคคอตีบ (Diphtheria) เป็นโรคติดเชื้อเฉียบพลันของระบบทางเดินหายใจส่วนบน เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียชนิด Corynebacterium diphtheria ทำให้เกิดการอักเสบของเยื่อบุทางเดินหายใจ สามารถติดต่อกันได้จากการไอ จามรดกัน หรือพูดคุยในระยะใกล้ชิด บางครั้งอาจติดต่อกันโดยใช้ภาชนะร่วมกัน เช่น แก้วน้ำหรือช้อนส้อมร่วมกันกับผู้ป่วย หรืออมของเล่นร่วมกันในเด็ก ผู้ป่วยที่ยังไม่มีอาการสามารถแพร่เชื้อที่อยู่ในจมูกหรือลำคอไปสู่ผู้อื่นได้
หลังได้รับเชื้อประมาณ 2-5 วัน ผู้ป่วยจะมีอาการไข้ต่ำ (มักไม่เกิน 39 องศาเซลเซียส) ไอเสียงก้อง เจ็บคอ คออักเสบ กลืนอาหารลำบาก เบื่ออาหาร ในเด็กโตอาจจะมีเจ็บคอคล้ายกับคออักเสบ อาจจะพบต่อมน้ำเหลืองที่ลำคอด้วย รายที่รุนแรงจะพบแผ่นเนื้อเยื่อสีขาวหรือสีเทาที่คอหอย ซึ่งอาจอุดกั้นทางเดินหายใจ และอาจพบภาวะแทรกซ้อน เช่น กล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ และเส้นประสาทอักเสบ ถ้าเป็นรุนแรงอาจทำให้เป็นอัมพาตและเสียชีวิตได้
โรคคอตีบ สามารถพบได้ในทุกช่วงอายุ แต่มักไม่พบในเด็กที่มีอายุต่ำกว่า 1 ปี เนื่องจากเด็กในช่วงอายุนี้ได้ภูมิคุ้มกันต้านทานโรคจากแม่แล้วและมีโอกาสสัมผัสโรคน้อย ในประเทศที่ยังไม่พัฒนามักจะพบโรคคอตีบในเด็กเล็กได้มาก อาจเป็นเพราะเด็กอาจยังไม่ได้รับวัคซีนป้องกันโรคนั่นเอง แต่ในประเทศที่พัฒนาแล้วจะพบอุบัติการณ์ของโรคคอตีบได้น้อย แต่ถ้าหากพบโรค มักจะพบในคนตั้งแต่อายุ 15 ปีขึ้นไป เนื่องจากการขาดการฉีดวัคซีนกระตุ้น
ทั้งนี้ โรคคอตีบสามารถรักษาให้หายได้ และป้องกันได้ ซึ่งการป้องกันโรคคอตีบที่ดีที่สุดคือ การฉีดวัคซีน โดยผู้ปกครองควรนำบุตรหลานไปรับวัคซีนให้ครบตามช่วงเวลาที่กำหนด ตั้งแต่อายุ 2 เดือนขึ้นไป ผู้ใหญ่หรือผู้สูงอายุที่ไม่เคยฉีดวัคซีนมาก่อน ควรฉีดวัคซีนที่มีส่วนประกอบของคอตีบและบาดทะยัก อย่างน้อย 3 เข็ม และฉีดซ้ำทุก 10 ปี
ผู้ปกครองควรนำบุตรหลานไปรับวัคซีนป้องกันโรคคอตีบเมื่ออายุ 2 เดือน 4 เดือน 6 เดือน ช่วงอายุ 18 เดือน และ 4-6 ปี จะอยู่ในรูปแบบวัคซีนรวมคอตีบ-บาดทะยัก-ไอกรน ต่อมาให้กระตุ้นด้วยวัคซีนคอตีบ-บาดทะยัก เมื่ออายุ 11-12 ปี ซึ่งเป็นวัคซีนพื้นฐานที่เด็กทุกคนจำเป็นต้องได้รับ
สำหรับผู้ใหญ่หรือผู้สูงอายุที่ไม่เคยฉีดวัคซีนมาก่อน ควรฉีดวัคซีนที่มีส่วนประกอบของคอตีบและบาดทะยัก (dT) อย่างน้อย 3 เข็ม โดยเข็มที่ 1 ห่างจากเข็มที่ 2 อย่างน้อย 1 เดือน เข็มที่ 2 ห่างจากเข็มที่ 3 อย่างน้อย 6 เดือน ส่วนวัยรุ่นอายุ 11 ปีขึ้นไป และผู้ใหญ่การฉีดกระตุ้นแนะนำให้ฉีดวัคซีนบาดทะยัก คอตีบ (dT) อย่างน้อย 1 ครั้งในช่วงชีวิต ควรฉีดกระตุ้นทุก 10 ปี
ทั้งนี้ สามารถไปรับวัคซีนป้องกันโรคคอตีบได้ที่คลินิกวัคซีนผู้ใหญ่ฟรี ณ โรงพยาบาลใกล้บ้าน สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ สายด่วนกรมควบคุมโรค โทร. 1422
