เด็กทุกคนจะเติบโตขึ้นเป็นผู้ใหญ่ เป็นเรื่องธรรมชาติ เป็นความจริงของโลกที่ทุกคนทราบกันดี แต่ที่พ่อแม่หลายคนอาจไม่รู้ คือ การส่งเสริมพัฒนาการในวัยเด็กมีอิทธิพลต่อสุขภาพของวัยผู้ใหญ่ในวันข้างหน้า โดยต้องดูแลตั้งแต่ทารกในครรภ์ และพัฒนาการในวัยเด็กให้สมบูรณ์แข็งแรง

พัฒนาการ หมายถึง กระบวนการเปลี่ยนแปลงในด้านการทำหน้าที่และวุฒิภาวะของอวัยวะในร่างกาย และตัวบุคคล ทำให้สามารถทำสิ่งที่ยากและซับซ้อนขึ้นได้ โดยมีการเพิ่มทักษะใหม่ ๆ และความสามารถในการปรับตัว เพื่อให้บุคคลนั้น ดำรงชีวิตอยู่ได้ การเพิ่มความสามารถในแต่ละช่วงวัยนั้นจะต้องมีความพร้อมของบุคคลและการสนับสนุนจากสิ่งแวดล้อม

การพัฒนาความสามารถของเด็กแต่ละช่วงชีวิต จะเริ่มตั้งแต่ช่วงแรกซึ่งจะมีผลต่อชีวิตในช่วงต่อไป โดยมีองค์ประกอบ 3 ด้านได้แก่ สติปัญญา จิตใจ และสุขภาพกาย ซึ่งไม่ได้ขึ้นกับพันธุกรรมเพียงอย่างเดียว แต่ขึ้นกับปัจจัยต่าง ๆ และสิ่งแวดล้อมที่จัดให้เด็กในแต่ละช่วงอายุ การส่งเสริมการพัฒนาความสามารถของเด็กในช่วงอายุที่เหมาะสม จะทำให้เด็กมีความสามารถได้ดีมาก โดยเฉพาะเด็กที่มีพื้นฐานดีอยู่เดิม เรียกว่าช่วงอายุที่อ่อนไหว จะมีความจำเป็นต่อการพัฒนา แต่ถ้าเลยช่วงนี้ไปจะพัฒนาได้ยากขึ้น เรียกว่าช่วงที่จำเป็นสำคัญ

ยกตัวอย่างเช่น การเติบโตของสมองในช่วง 2 ขวบปีแรกจะรวดเร็วมาก มีการสร้างสายใยประสาทขึ้นจำนวนมาก ซึ่งมีผลต่อการพัฒนาด้านภาษาและสติปัญญาของเด็ก หลังจากนั้นจะเริ่มช้าลง โดยจะหยุดสร้างสายใยประสาทหลังอายุ 21 ปี ดังนั้น การส่งเสริมการพัฒนาความสามารถของเด็กต้องทำทุกช่วงอายุ เริ่มตั้งแต่ก่อนเกิดช่วงตั้งครรภ์ไปจนถึงหลังเกิด การมีสิ่งแวดล้อมที่ดี ภาวะโภชนาการดี ได้รับวัคซีนป้องกันโรคที่จำเป็น รวมทั้งการส่งเสริมการศึกษาที่ดี ทำให้มีสุขภาพดีและพัฒนาการที่ดี เพื่อให้มีประสิทธิภาพในระยะยาวต่อไปในวัยผู้ใหญ่  

นายแพทย์ธนินทร์ เวชชาภินันท์ ผู้อำนวยการสถาบันประสาทวิทยา ได้ให้ข้อมูลที่น่าสนใจว่า พัฒนาการด้านสติปัญญาจะเกิดในช่วงเด็กเล็กและจะอยู่ถาวร ส่วนพัฒนาการด้านจิตใจจะเกิดขึ้นตั้งแต่เด็ก แต่จะไม่คงอยู่ถาวรเท่ากับสติปัญญา โดยขึ้นกับสภาวะแวดล้อมการเลี้ยงดูและการพัฒนาบุคลิกภาพ ซึ่งเกี่ยวกับการพัฒนาสมองส่วนหน้าจะเกิดขึ้นชัดเจนในช่วงวัยรุ่น การส่งเสริมพัฒนาการความสามารถหรือสมรรถนะของเด็กที่เหมาะสมกับวัยจึงจำเป็น เช่น การส่งเสริมพัฒนาการด้านสติปัญญาให้ดีขึ้นในวัยรุ่นอาจไม่ได้ผล แต่ควรจะส่งเสริมการพัฒนาบุคลิกภาพในวัยรุ่นจะได้ผลมากกว่า เป็นต้น

จะพบว่าการกระตุ้นการพัฒนาการตั้งแต่แรกอย่างรวดเร็วจะทำให้เด็กมีสติปัญญาดีขึ้น ไม่เกิดปัญหาด้านพฤติกรรมทางสุขภาพในสังคมตอนเป็นผู้ใหญ่ ดังนั้น การศึกษาจึงเป็นปัจจัยหนึ่งที่สำคัญในการส่งเสริมพัฒนาการในแต่ละวัย สามารถนำมาใช้แก้ไขปัญหาต่าง ๆ ในเด็กได้ การส่งเสริมพัฒนาการในเด็กไม่ว่าจะเป็นพัฒนาการปกติ หรือ เด็กที่มีปัญหาความเจ็บป่วยด้านกาย ใจ ครอบครัว ควรส่งเสริมให้กระตุ้นตั้งแต่แรก เริ่มต้นเร็ว ทำต่อเนื่องให้เหมาะสมตามแต่ละวัย สามารถเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่แข็งแรงทั้งร่างกายและจิตใจ มีพฤติกรรมด้านสุขภาพที่ดีในอนาคตได้

“เด็กในวันนี้ คือผู้ใหญ่ในวันหน้า” อยากให้ลูกเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีคุณภาพ มีความฉลาดทางสติปัญญา ทางอารมณ์ และทางศีลธรรม ในวันหน้า ต้องเริ่มดูแล ใส่ใจ และส่งเสริมพัฒนาการตั้งแต่วัยเบบี๋