ภาวะตกเลือดหลังคลอด นับเป็นหนึ่งในสาเหตุต้นๆ ที่ทำให้คุณแม่ตั้งครรภ์เสียชีวิต โดยภาวะตกเลือดหลังคลอดเกิดขึ้นได้กับผู้ที่เพิ่งคลอดลูกทุกคน ไม่ว่าแพทย์จะทำคลอดด้วยวิธีใดก็ตาม และถือเป็นภาวะรุนแรงที่ควรได้รับการรักษาทันที เพราะหากไม่ได้รับการรักษาที่เหมาะสมอาจทำให้ผู้ป่วยเสี่ยงต่อการเสียชีวิตได้
เมื่อตั้งครรภ์ ร่างกายของคุณแม่ท้องจะสร้างรกขึ้นมาเพื่อช่วยลำเลียงสารอาหารและออกซิเจน รวมถึงช่วยกำจัดของเสียต่างๆ ของทารก โดยด้านหนึ่งของรกจะติดกับผนังมดลูกของมารดา ส่วนอีกด้านหนึ่งจะติดกับสายสะดือของทารก โดยหลังจากแพทย์ทำคลอดแล้ว มดลูกจะเริ่มหดตัวลงกลับสู่ขนาดปกติตามกลไกธรรมชาติของร่างกายเพื่อช่วยหยุดเลือดที่ไหลอยู่ ในระหว่างนี้แพทย์จะคอยนวดบริเวณมดลูกควบคู่ไปด้วย เพื่อช่วยให้มดลูกหดตัวลงและนำรกออกได้ อย่างไรก็ตาม คุณแม่บางคนอาจพบว่าเลือดยังคงไหลออกจากช่องคลอดไม่หยุด
ตกเลือดหลังคลอด (Postpartum Hemorrhage : PPH) เป็นภาวะที่ผู้ตั้งครรภ์เสียเลือดหลังจากการคลอดลูกเป็นปริมาณมากกว่า 1 ลิตรหรือมากจนส่งผลให้เกิดอาการผิดปกติทางร่างกาย โดยอาการอาจเกิดขึ้นได้ 2 ลักษณะ คือ ภายใน 24 ชั่วโมงหลังคลอด และช่วงหลังจากคลอดไปแล้ว 24 ชั่วโมง–12 สัปดาห์
คุณแม่หลังคลอดที่ถือว่ามีอาการตกเลือด คือ
– มีเลือดออกมากกว่า 500 มิลลิลิตรขึ้นไป สำหรับคุณแม่ที่คลอดเองโดยธรรมชาติ
– มีเลือดออกมากกว่า 1000 มิลลิลิตรขึ้นไป สำหรับคุณแม่ที่ผ่าคลอด
ภาวะตกเลือดหลังคลอดเกิดได้ 2 กรณี
– การตกเลือดระยะเฉียบพลัน คือ ภายใน 24 ชั่วโมงหลังคลอด
– การตกเลือดระยะหลัง คือ การที่มีเลือดออกตั้งแต่หลังจาก 24 ชั่วโมงหลังคลอด ไปจนถึง 12 สัปดาห์หลังคลอด
สาเหตุของการตกเลือด
– กล้ามเนื้อมดลูกหดรัดตัวไม่ดี เป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุด
– เกิดความเสียหายบริเวณช่องคลอด ปากมดลูก มดลูก หรือฝีเย็บจากการใช้เครื่องมือช่วยทำคลอด
– เกิดความผิดปกติเกี่ยวกับรก เช่น มีเศษรกหรือเยื้อหุ้มทารกค้างในโพรงมดลูก รกวางตัวผิดปกติในมดลูก รกเกาะแน่น
– การแข็งตัวของเลือดผิดปกติ
– การติดเชื้อหลังคลอด
ผู้ที่มีภาวะตกเลือดหลังคลอดอาจมีอาการแตกต่างกันไปบ้าง แต่อาการหลัก ๆ ที่มักพบคือ มีเลือดออกจากช่องคลอดเป็นปริมาณมากติดต่อกัน ส่วนอาการอื่นๆ ที่อาจพบได้ เช่น เป็นไข้ ปวดท้องน้อย หัวใจเต้นเร็ว ความดันต่ำ หน้ามืด บริเวณช่องคลอดบวมช้ำ หรือมีอาการเจ็บอักเสบ หากมีอาการเหล่านี้ควรรีบพบแพทย์ เนื่องจากภาวะตกเลือดหลังคลอดที่ไม่ได้รับการรักษา อาจส่งผลให้เกิดภาวะแทรกซ้อนต่างๆ จากการสูญเสียเลือด ไม่ว่าจะเป็นอาการเวียนศีรษะขณะยืน อ่อนเพลีย ภาวะโลหิตจาง ภาวะช็อก ไปจนถึงการเสียชีวิต
ตกเลือดหลังคลอด อันตรายถึงชีวิต ดังนั้น คุณแม่ที่เพิ่งเข้ารับการทำคลอดแล้วแพทย์อนุญาตให้กลับบ้านได้ ควรติดตามการเปลี่ยนแปลงของร่างกายอยู่เสมอ และหากเริ่มพบอาการผิดปกติในลักษณะข้างต้น ควรรีบไปพบแพทย์ทันที
