หลายคนคงเคยเผชิญกับอาการปัสสาวะไม่ออก ปัสสาวะติดขัด ปัสสาวะกระปริดประปรอย แสบร้อนเวลาถ่ายปัสสาวะ ปัสสาวะออกไม่สุด อย่าคิดว่าเป็นเรื่องบังเอิญที่อาจเกิดขึ้นได้ เพราะอาการเหล่านี้อาจเป็นสัญญาณที่บ่งบอกว่าคุณอาจะเป็นหนึ่งในโรคที่เกี่ยวกับทางเดินปัสสาวะ ดังนี้
กระเพาะปัสสาวะอักเสบ
เกิดจากเชื้อแบคที่เรียที่เข้าไปทางท่อปัสสาวะ โดยจะพบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชายหลายเท่า เนื่องจากผู้หญิงนั้นมีท่อปัสสาวะที่สั้นและอยู่ใกล้ทวารหนักซึ่งเป็นแหล่งที่มีเชื้อโรคมาก พบได้ในผู้หญิงทุกช่วงอายุโดยเฉพาะผู้หญิงที่ตั้งครรภ์ หรือในรายที่ชอบอั้นปัสสาวะนานๆ ผู้ป่วยโรคนี้จะมีอาการปัสสาวะกระปริดกระปรอย รู้สึกปวดขัด แสบร้อนเวลาถ่าย ปัสสาวะอาจมีกลิ่นเหม็น ไปจนถึงกดเจ็บตรงกลางท้องน้อย
ท่อปัสสาวะตีบ หรือคอกระเพาะปัสสาวะตีบ
สามารถพบได้ในทั้งผู้ชายและผู้หญิงที่อยู่ในช่วงวัยกลางคนขึ้นไป โดยการเกิดภาวะคอปัสสาวะตีบแคบนั้นสาเหตุเกิดจากผู้ป่วยที่มักมีประวัติเกิดอุบัติเหตุบาดเจ็บของท่อปัสสาวะมาก่อนเช่น กระดูกเชิงกรานหัก หรือหกล้มทำให้ปัสสาวะฉีกขาด หรือเคยมีท่อปัสสาวะอักเสบมาก่อน ส่วนผู้ป่วยผู้หญิงนั้นจะพบการตีบตันของท่อปัสสาวะเนื่องจากขาดฮอร์โมนเพศหญิง
หูรูดปัสสาวะบีบรัดตัวผิดปกติ
ส่วนใหญ่จะพบในผู้ที่มีประวัติการผ่าตัดทางทวารหนักเช่น ริดสีดวง ฝี หรือมีประวัติประสาทไขสันหลังอักเสบหรือได้รับบาดเจ็บ รวมไปถึงการเกิดนิ่วหรือก้อนเลือดไปอุดท่อปัสสาวะจนตีบทำให้ปัสสาวะไม่ออก โดยจะมีอาการปัสสาวะไม่ออก และปวดปัสสาวะอย่างมาก และพบว่ามีก้อนเหนือบริเวณหัวหน่าว บางรายระบบประสาทควบคุมเสียหายจนถึงขั้นไม่ปวดปัสสาวะ ซึ่งอาจจะมีอาการไตวายร่วมด้วย
นิ่วในทางเดินปัสสาวะ
- นิ่วไต เกิดขึ้นได้ทั้งหญิงและชาย ไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด แต่ส่วนมากจะพบในผู้ชายมากกว่า และมีอาการปวดบริเวณเอวด้านหลังที่เป็นตำแหน่งของไต ปัสสาวะอาจมีเลือดหรือสีน้ำล้างเนื้อ
- นิ่วกระเพาะปัสสาวะ เกิดจากการได้รับสารฟอสเฟตน้อยทำให้เกิดนิ่ว รวมถึงการดื่มน้ำไม่เพียงพอ หรือการกินผักที่มีสารออกซาเลทสูงเป็นประจำ โดยผู้ป่วยจะมีอาการปัสสาวะขัด ถ่ายเจ็บ บางทีออกกระปริบกระปรอยหรือมีลักษณะขาวขุ่นเหมือนผสมแป้ง ถ้านิ่วไปอุดท่อทางเดินปัสสาวะก็จะทำปวดปัสสาวะอยู่เสมอแต่ก็ถ่ายไม่ออก
ต่อมลูกหมากโต
ต่อมลูกหมากเป็นต่อมที่อยู่รอบท่อปัสสาวะส่วนต้น บริเวณโคนอวัยวะเพศของผู้ชายมีหน้าที่สร้างน้ำหล่อเลี้ยงเชื้ออสุจิ การที่ต่อมลูกหมากโตทำให้ไปกดหรือเบียดท่อปัสสาวะ ทำให้เกิดอาการปัสสาวะขัดขึ้น
ส่วนอาการของผู้ที่เป็นต่อมลูกหมากโตนั้นจะรู้สึกปัสสาวะไม่ออก ต้องเบ่งในบางครั้งต้องรอ 1-2 นาที จึงจะออก ปัสสาวะไม่พุ่ง โดยส่วนใหญ่ที่มักมาพบแพทย์ก็คือคนที่ปัสสาวะไม่ออกเลย ต้องใช้วิธีสวนออกให้และเข้ารับการรักษาต่อมลูกหมากโตต่อไป
กรวยไตอักเสบ
เกิดจากการติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ คือที่กรวยไต ท่อที่รวบรวมและของเสียที่ไตกรองออกมาเพื่อส่งไปยังกระเพาะปัสสาวะ ส่วนใหญ่จะพบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชายถึง 4 เท่า โดยจะมีอาการไข้สูง ร่วมกับอาการหนาวสั่น คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร ปวดบริเวณสีข้าง เอว หรือท้องน้อยร่วมด้วย มีอาการปัสสาวะลำบาก แสบหรือขัด และมีปัสสาวะขุ่น เป็นต้น
การป้องกันที่ดีที่สุดของการเกิดโรคที่เกี่ยวข้องกับระบบทางเดินปัสสาวะก็คือ ดื่มน้ำมากๆ การปัสสาวะตรงเวลา และรักษาความสะอาดจุดซ้อนเร้นอยู่เสมอ อย่ากลั้นปัสสาวะ อย่างไรก็ตามถ้าหากมีอาการปัสสาวะไม่ออกร่วมกับอาการอื่นๆ ดังกล่าว ควรเข้าพบแพทย์ทันทีเพื่อเข้ารับการรักษา ไม่เช่นนั้นอาจจะเกิดโรคแทรกซ้อนอื่นๆ ตามมา ซึ่งจะทำให้วิธีการรักษานั้นยุ่งยากขึ้นมากกว่าเดิม