“โรคชั้นประหยัด” (Economy class syndrome)
เรียกในทางการแพทย์ว่า โรคหลอดเลือดดำส่วนลึกอุดตันหรือโรคลิ่มเลือดอุดหลอดเลือดดำที่ขา (DVT-Deep Vein Thrombosis)
สาเหตุที่นิยมเรียกว่า โรคชั้นประหยัด เนื่องจากโรคนี้มักพบในผู้โดยสารที่เดินทางโดยเครื่องบินชั้นประหยัด ซึ่งต้องนั่งอยู่ในที่แคบๆ แทบไม่ได้ลุกขยับแข้งขยับขาหรือเปลี่ยนอิริยาบถเป็นเวลานานๆ
นอกจากนี้การเดินทางด้วยรถหรือเรือที่ต้องนั่งนานๆ แม้แต่การทำงานที่ต้องนั่งเป็นระยะเวลาติดต่อกันนานๆ ก็เพิ่มความเสี่ยงโรคนี้เช่นกัน
หลอดเลือดดำส่วนลึกอุดตัน เป็นการอักเสบของหลอดเลือดดำที่อยู่ลึก ทำให้เกิดลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำส่วนลึก และเกิดอันตรายถึงชีวิตหากมีการหลุดของลิ่มเลือดเข้าสู่หัวใจและกระจายเข้าสู่ปอดได้ เมื่อลิ่มเลือดเข้าสู่ปอด ก็จะไปอุดตันหลอดเลือดที่อยู่ในปอด ทำให้ร่างกายจะขาดออกซิเจน เกิดภาวะระบบหายใจล้มเหลว หากลิ่มเลือดอุดหลอดเลือดใหญ่ๆ ก็มีโอกาสที่จะเสียชีวิตมาก
ผู้ที่มีหลอดเลือดดำส่วนลึกอุดตัน จะพบอาการอ่อนแรงของขาด้านที่อุดตัน บวมที่ขาด้านใดด้านหนึ่ง ผิวหนังใต้ส่วนที่อุดตันจะอุ่นขึ้น จะพบอาการปวด อาจพบตะคริวบริเวณน่อง บวมที่เท้าเนื่องจากการไหลกลับของเลือดไม่ดีมักจะบวมข้างเดียว
บางรายอาจจะเห็นเส้นเลือดโปงพอง อาจมีไข้ต่ำๆ เหงื่อออก หนาวสั่น เมื่อกระดกข้อเท้าจะทำให้ปวดมากขึ้น เมื่อกดบริเวณน่องก็จะทำให้ปวด มีอาการหอบเหนื่อยเนื่องจากลิ่มเลือดไปอุดในปอด
ข้อควรปฏิบัติเพื่อป้องกันโรคชั้นประหยัดหรือโรคหลอดเลือดดำส่วนลึกอุดตัน
- อย่านั่งอยู่ในท่าเดียวนานๆ ควรลุกขึ้น เดิน หรือเปลี่ยนอิริยาบถ เคลื่อนไหวร่างกายไปมาเป็นพักๆ
- ฝึกเกร็งกล้ามเนื้อน่อง กล้ามเนื้อขาเป็นระยะๆ เพราะจะทำให้การกดรัดต่อหลอดเลือดลดลง
- อย่าสวมเสื้อผ้าคับเพราะจะทำให้เลือดไหลเวียนช้าลง
- หากเคยป่วยโรคหลอดเลือดดำส่วนลึกอุดตันมาก่อนและต้องเดินทางที่ใช้เวลานานๆ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนเดินทาง
- นอกจากนี้หากเดินทางไกลไม่ควรดื่มแอลกอฮอล์หรือยานอนหลับเพราะอาจทำให้หลับนานขึ้น หรือเคลื่อนไหวน้อยลง