“โรคหลอดเลือดสมอง” หรือ “โรคอัมพฤกษ์” หรือ “อัมพาต” คือ ภาวะที่สมองขาดเลือดไปเลี้ยงทำให้เกิดอาการ ปากเบี้ยว พูดไม่ชัด แขนขาข้างใดข้างหนึ่งอ่อนแรงหรือชา ที่เกิดขึ้นอย่างทันทีทันใด ถือเป็นโรคใกล้ตัวที่ต้องระวัง เพราะโรคนี้เกิดขึ้นได้กับทุกคน และสามารถเกิดขึ้นได้ทันที!!
โรคหลอดเลือดสมองหรือโรคอัมพฤกษ์ อัมพาต แบ่งเป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ ตามสาเหตุของการเกิด คือโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน และโรคหลอดเลือดสมองแตก
- โรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน
พบประมาณร้อยละ 70–75 ของโรคหลอดเลือดสมองทั้งหมด โดยอาจจะมีสาเหตุมาจากการหนาตัวจนเกิดการตีบหรืออุดตันของหลอดเลือดในผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัวและควบคุมได้ไม่ดี เช่น ภาวะอ้วน เบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง สูบบุหรี่ หรือในผู้ป่วยที่มีภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะจะมีโอกาสเกิดลิ่มเลือดในหัวใจและหลุดลอยไปอุดตันหลอดเลือดในสมอง เป็นต้น
- โรคหลอดเลือดสมองแตก
พบได้น้อยกว่าโรคหลอดเลือดสมองตีบ แต่มีความรุนแรงมากกว่า อาการของโรคจะขึ้นอยู่กับตำแหน่งที่มีการแตกของหลอดเลือด และตำแหน่งที่ลิ่มเลือดอยู่ โดยอาจจะมีสาเหตุมาจากความดันโลหิตสูงที่ควบคุมได้ไม่ดี หรือในผู้ป่วยที่มีความผิดปกติของผนังหลอดเลือดทำให้มีหลอดเลือดโป่งพองจนเกิดการแตก เมื่อมีเลือดออกในสมอง จะทำให้เกิดการกดเบียดเนื้อสมองข้างเคียง หรือทำให้การไหลเวียนเลือดในสมองผิดปกติ
โรคอัมพฤกษ์ อัมพาต สามารถป้องกันได้ด้วยการควบคุมปัจจัยเสี่ยงต่างๆ และสังเกตอาการโดยใช้วิธีการจดจำอย่างง่ายแนะนำโดย นพ.ธีรพล โตพันธานนท์ อธิบดีกรมการแพทย์ จากอักษรย่อ “F.A.S.T.” ได้แก่
F = Face มุมปากตกหนึ่งข้างเวลาอยู่เฉยๆ หรือเวลายิ้ม
A = Arms ยกแขนไม่ขึ้นหรืออ่อนแรง 1 ข้าง
S = Speech ปากเบี้ยว พูดไม่ชัด พูดไม่ได้หรือฟังไม่รู้เรื่อง
T = Time ผู้มีอาการดังกล่าวต้องรีบไปโรงพยาบาลภายในเวลา 4 ชั่วโมงครึ่งหรือโดยเร็วที่สุด เพราะการรักษาที่ทันท่วงทีจะช่วยลดความเสี่ยงของความพิการที่อาจจะเกิดขึ้นและรักษาชีวิตของผู้ป่วยไว้ได้
ทั้งนี้ หากมีอาการดังกล่าวควรรีบไปพบแพทย์หรือสามารถโทรสายด่วน 1669 ที่สำคัญหมั่นสังเกตอาการตัวเองและคนรอบข้างอยู่เสมอเพื่อทำการรักษาได้ทันท่วงทีค่ะ
