สมองเป็นอวัยวะที่ควบคุมการทำงานแทบทุกส่วนของร่างกาย ทั้งการเคลื่อนไหว ระบบประสาทสัมผัสต่างๆ และมีการวิจัยพบว่าอาหารมีความสำคัญ เพราะเป็นปัจจัยหนึ่งที่มีผลต่อการเจริญเติบโตของสมอง การเรียนรู้ และความจำค่ะ

กินอะไรดีต่อสมอง

สารอาหาร ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการเจริญเติบโตและพัฒนาการของสมอง ได้แก่

• ไอโอดีนพบมากในอาหารทะเล เช่น กุ้ง หอยนางรม เกลือสมุทร แคนตาลูป ฯลฯ ไอโอดีนเป็นส่วนประกอบของไทรอยด์ฮอร์โมน ซึ่งสร้างมาจากต่อมไทรอยด์ มีหน้าที่กระตุ้นพัฒนาการของสมองและการหลั่งโกรว์ธฮอร์โมน (Growth Hormone) ทำให้ร่างกายเด็กเจริญเติบโตและช่วยให้พัฒนาการของเซลล์สมองต่อเนื่องสมวัย ถ้าเด็กขาดไอโอดีน โดยเฉพาะตั้งแต่อยู่ในท้องแม่จะทำให้โตช้า พัฒนาการทางสมองช้าที่เรียกว่าเป็นโรคเอ๋อ หรือโรค Cretinism ซึ่งจะทำให้เด็กมีพัฒนาการช้า ปัญญาอ่อน หูหนวกเป็นใบ้ รูปร่างเตี้ย แคระแกร็น

• ธาตุเหล็กพบมากในตับ ไข่แดง เนื้อสัตว์ เมล็ดฟักทอง จมูกข้าวสาลี ธาตุเหล็กจะช่วยสร้างเยื่อหุ้มเซลล์ประสาท ซึ่งเป็นองค์ประกอบที่สำคัญของเส้นใยประสาทที่ช่วยให้การส่งผ่านกระแสประสาทเป็นไปอย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ หากขาดธาตุเหล็ก จะมีผลกระทบต่อพัฒนาการทางด้านการเรียนรู้ สติปัญญา และความจำทั้งในระยะสั้นและระยะยาว ส่งผลให้ระบบประสาทที่ควบคุมการเคลื่อนไหว กล้ามเนื้อ และระบบประสาท และสมองเฉื่อยชา
• สังกะสีพบมากในอาหารทะเล โดยเฉพาะหอยนางรม เนื้อสัตว์ ตับ ไข่ และสัตว์ปีก เมล็ดทานตะวัน จมูกข้าวสาลี มีหน้าที่ช่วยสังเคราะห์โปรตีนที่มีความจำเป็นต่อสมอง
• โอเมก้า 3 พบมากในน้ำมันปลาหรือปลาทะเล เช่น ปลาทูน่า ปลาซาร์ดีน ปลาทู ฯลฯ กรดไขมันที่สำคัญในกลุ่มนี้ก็คือ EPA และ DHA ซึ่งเป็นองค์ประกอบสำคัญของสมอง เซลล์ประสาท และเรติน่าของดวงตา โอเมก้า 3 ช่วยเสริมสร้างประสิทธิภาพในการสร้างเซลล์สมอง และดวงตาของทารก โดยเฉพาะช่วง 3 เดือนก่อนคลอด และหลังคลอดจนถึง12 ปี
• สารสกัดจากใบแปะก๊วย เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ ซึ่งเชื่อกันว่าแปะก๊วยจะช่วยในเรื่องการไหลเวียนของเลือดที่จะไปเลี้ยงสมอง แต่ก็ยังไม่มีการศึกษาที่สรุปได้อย่างชัดเจนว่าแปะก๊วยมีผลต่อการลดอุบัติการของการเกิดโรคอัลไซเมอร์ได้จริงหรือไม่ค่ะ
• วิตามินซีและอีวิตามินซีพบมากในส้ม มะนาว ฝรั่ง มะเขือเทศ สตรอว์เบอร์รี บลูเบอร์รี และผลไม้ที่มีรสเปรี้ยว ส่วนอาหารที่มีวิตามินอีสูง เช่น น้ำมันข้าวโพด น้ำมันพืช ถั่ว ไข่แดง เมล็ดดอกทานตะวันวิตามินทั้งสองชนิดนี้เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ ซึ่งจะช่วยป้องกันเซลล์สมองถูกทำลายจากอนุมูลอิสระ

กินอย่างไรดีต่อสมอง

การกินอาหารที่ดีและมีประโยชน์ต่อสมอง คือการกินตามโภชนบัญญัติ 9 ประการ ของกระทรวงสาธารณสุข ซึ่งเป็นข้อปฏิบัติเกี่ยวกับการกินอาหารที่ดีของคนไทย คือ…

1. กินอาหารครบ 5 หมู่ แต่ละหมู่ให้หลากหลายและหมั่นดูแลน้ำหนักตัว
2. กินข้าวเป็นอาหารหลักสลับกับอาหารประเภทแป้งเป็นบางมื้อ
3. กินพืชผักให้มากและกินผลไม้เป็นประจำ
4. กินปลา กินเนื้อไม่ติดมัน ไข่และถั่วเมล็ดแห้งเป็นประจำ
5. ดื่มนมให้เหมาะสมตามวัย
6. กินอาหารที่มีไขมันแต่พอควร
7. หลีกเลี่ยงการกินอาหารที่มีรสหวานจัดและเค็มจัด
8. กินอาหารที่สะอาดปราศจากการปนเปื้อน
9. งดหรือลดเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์

การให้ลูกเลือกกินอาหารที่ดีและมีประโยชน์ ช่วยให้เจ้าตัวเล็กของคุณแม่มีร่างกายและสมองแข็งแรง กระบวนการคิดและจดจำสิ่งต่างๆ ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพค่ะ