คาดว่าในปี 2564 ประเทศไทยจะเข้าสู่สังคมสูงอายุอย่างสมบูรณ์ ที่มีประชากรอายุ 60 ปีขึ้นไป มากกว่าร้อยละ 20 ของประชากรทั้งหมด หรือประชากรอายุ 65 ปีขึ้นไป มากกว่าร้อยละ 14 เพื่อให้ผู้สูงอายุในครอบครัวของเราแข็งแรงสุขภาพดีทั้งทางร่างกายและจิตใจ หลัก 4 Smart ช่วยได้ค่ะ
การส่งเสริมสุขภาพแก้ไขปัญหาสุขภาพผู้สูงอายุด้วยแนวคิด “ไม่ล้ม ไม่ลืม ไม่ซึมเศร้า กินข้าวอร่อย” หรือ “4 Smart” ได้แก่
- Smart Walk
การออกกำลังกายสม่ำเสมอเพื่อร่างกายที่แข็งแรง ไม่หกล้ม โดยให้ผู้สูงอายุออกกำลังกายอย่างน้อยสัปดาห์ละ 5 วัน วันละ 30-60 นาที ด้วยการบริหารร่างกายท่าต่าง ๆ การเดินอย่างสม่ำเสมอทุกวัน อย่างน้อย 6,000-8,000 ก้าว ในผู้สูงอายุที่ปกติ ส่วนผู้สูงอายุที่สุขภาพไม่แข็งแรงอาจจะเริ่มต้นที่ 3,000 ก้าว หรือเดินแบบสะสมเฉลี่ยวันละประมาณ 3 กิโลเมตร
- Smart Brain & Emotional
การดูแลฝึกทักษะทางสมอง เพื่อป้องกันภาวะสมองเสื่อมด้วยการเล่นเกมต่าง ๆ ส่งเสริมสุขภาพจิตและอารมณ์ โดยการเข้าร่วมกิจกรรมในชมรมผู้สูงอายุ โรงเรียนผู้สูงอายุ รณรงค์และส่งเสริมพฤติกรรมการไม่ดื่มสุรา ไม่สูบบุหรี่ เพราะมีส่วนทำให้เกิดภาวะสมองเสื่อมถึง 5 เท่า เมื่อเปรียบเทียบกับคนที่ไม่สูบบุหรี่ นอกจากนี้ควรทำจิตใจให้เบิกบาน ไม่เครียด ไม่เศร้าหมอง เช่น เข้าชมรมผู้สูงอายุ โรงเรียนผู้สูงอายุ
- Smart Sleep
การนอนหลับอย่างเพียงพออย่างน้อยวันละ 7-8 ชั่วโมง โดยนอนหลับในช่วงหัวค่ำและตื่นแต่เช้า หลีกเลี่ยงการกินอาหารและการออกกำลังกายก่อนนอน เพราะจะทำให้นอนไม่หลับ และนำไปสู่ภาวะซึมเศร้าตามมาได้
- Smart Eat
การกินอาหารตามหลักโภชนาการครบ 5 หมู่ ลดหวาน มัน เค็ม เน้นผัก ผลไม้ เลือกอาหารที่มีโปรตีนคุณภาพสูง เช่น ปลาทะเล ซึ่งมีกรดโอเมก้า 3 สูง ช่วยบำรุงประสาท สายตา และสมอง ส่งเสริมให้ผู้สูงอายุมีสุขภาพช่องปากที่ดี เพื่อความสามารถในการบดเคี้ยวอาหาร มีฟันใช้งานได้อย่างน้อย 20 ซี่ 4 คู่สบ โดยแปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง ใช้ยาสีฟันที่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์ให้สะอาดทั่วทั้งปาก ทุกซี่ ทุกด้าน
เพื่อสร้างความสัมพันธ์ที่ดีภายในครอบครัว ควรหมั่นมอบความรักต่อผู้สูงอายุในบ้านด้วยการกอด คอยพูดคุยไม่ให้ผู้สูงอายุรู้สึกเหงา ดูแลตัดเล็บมือ เล็บเท้า หรือทำกิจกรรมร่วมกันด้วยการพาผู้สูงอายุไปทำบุญ ปฏิบัติธรรมที่วัด ชวนทำงานอดิเรก เช่น ปลูกต้นไม้ อ่านหนังสือ เล่นเกมฝึกสมอง เป็นต้น เพื่อให้ผู้สูงอายุเพลิดเพลินและมีความสุขกับทุกคนในครอบครัว อันเป็นการแสดงออกถึงความรักที่มีต่อผู้สูงอายุที่เป็นบุคคลสำคัญของครอบครัว
ที่สำคัญ ควรพาผู้สูงอายุในบ้านเข้ารับการตรวจสุขภาพเป็นประจำหรือเมื่อสังเกตเห็นความผิดปกติ โดยเน้นการตรวจสุขภาพที่รอบด้านมากขึ้นตามความเสี่ยงของอายุ ความเสื่อมของร่างกายที่เพิ่มขึ้นนั่นเอง
