“ปีกมดลูกอักเสบ” (Adnexitis)

การอักเสบติดเชื้อที่บริเวณท่อนำไข่และที่รังไข่ ซึ่งเป็นอวัยวะที่อยู่ข้างตัวมดลูกจึงเรียกรวมๆว่า ปีกมดลูกอักเสบ หรือการอักเสบของปีกมดลูก แต่หากมีการอักเสบที่มดลูกร่วมด้วยจะเรียกว่ามี ภาวะอักเสบในอุ้งเชิงกรานหรือการติดเชื้อในอุ้งเชิงกราน

ปีกมดลูกเป็นอวัยวะที่กางเหมือนปีก อยู่สองข้างของมดลูก ด้านบนสุดของปีกมดลูกเป็นท่อนำไข่ ที่ต่อมาจากมุมมดลูก และไปเปิดเป็นปากแตรที่รังไข่

เมื่อมีเชื้อโรคในช่องคลอดหรือปากมดลูก จึงสามารถเดินทางเข้ามาในโพรงมดลูก ผ่านท่อนำไข่ มาอักเสบที่ปีกมดลูก และรังไข่ได้ การอักเสบของปีกมดลูกส่วนใหญ่เกิดจากการติดเชื้อ ได้แก่ เชื้อแบคทีเรีย เชื้อไวรัส

ปีกมดลูกอักเสบมีสองชนิด คือ

1.ปีกมดลูกอักเสบเฉียบพลัน

อาการมักจะรุนแรง มีไข้ ปวดท้องมาก ตกขาวผิดปกติ ในบางรายอาการรุนแรงจนคล้ายกับไส้ติ่งอักเสบ

2.ปีกมดลูกอักเสบเรื้อรัง

อาการน้อยกว่าชนิดเฉียบพลัน มักปวดท้องไม่มากแต่เป็นๆ หายๆ  มีตกขาวเรื้อรังเป็นๆ หายๆ ไม่มีไข้โดย

สาเหตุหลักของปีกมดลูกอักเสบ คือ การติดเชื้อโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ นอกจากนี้ก็มีสาเหตุอื่นๆ ได้แก่การคลอด การแท้ง ที่มีการติดเชื้อ ทำให้เกิดปีกมดลูกอักเสบ มีการติดเชื้อในโพรงมดลูกจากการขริบปากมดลูก ขูดมดลูก ใส่ห่วงอนามัย, มีการเพิ่มของแบคทีเรียตัวร้ายในช่องคลอด จากการสวนล้างบ่อยๆ

อาการของปีกมดลูกอักเสบแตกต่างกันไปในแต่ละราย ถ้าปีกมดลูกอักเสบเนื่องจากเชื้อหนองในผู้ป่วยจะปวดท้องอย่างรุนแรง ท้องอืดแน่น คลื่นไส้ อาเจียน มีไข้ ชีพจรเต้นเร็ว หากเกิดจากเชื้อวัณโรค จะปวดบริเวณเชิงกรานตลอดเวลา

ทั้งนี้ส่วนใหญ่ผู้ป่วยมักมาพบแพทย์ด้วยอาการตกขาวและปวดท้องน้อย ถ้าอาการไม่มากแพทย์ก็จะให้ยาปฏิชีวนะชนิดกิน แต่ถ้ามีการติดเชื้อรุนแรงหรือปวดรุนแรง จำเป็นต้องพักรักษาตัวในโรงพยาบาล โดยทั่วไปปีกมดลูกอักเสบมักจะรักษาหายภายใน 1 – 2 สัปดาห์

แต่ผู้ป่วยบางรายที่มีการติดเชื้อบริเวณอุ้งเชิงกรานชนิดเรื้อรัง อาจใช้เวลารักษานาน ทั้งนี้ผู้ป่วยอาจมีภาวะแทรกซ้อนตามมาได้ คือ พังผืดในอุ้งเชิงกราน ซึ่งพบได้บ่อยหลังการติดเชื้อ และมักพบกับการติดเชื้อชนิดเรื้อรัง