“การตั้งครรภ์ และคลอดบุตร” ทำให้ร่างกายของคุณแม่มีการเปลี่ยนแปลง และบางส่วนได้รับผลกระทบอย่างมาก การฟื้นฟูให้ร่างกายกลับมาสู่สภาพปกติ จำเป็นต้องได้รับการดูแลและปฏิบัติตนอย่างถูกต้อง
แต่ก่อนอื่นลองมาดูสักนิดว่าส่วนไหนของร่างกายคุณหม่ามี้ที่ต้องได้รับการดูแลเป็นพิเศษ…
ข้อมูลจากหนังสือ คู่มือมารดาหลังคลอดหรือการดูแลทารก โดยกรมอนามัย ระบุว่า การเปลี่ยนแปลงของร่างกายหลังคลอด มีดังนี้
- “มดลูก” เป็นอวัยวะที่รับภาระหนักมาตลอดเก้าเดือน จากขนาดที่เล็กประมาณผลชมพู่ ต้องขยายใหญ่กว่าแตงโม เพื่อรองรับทารกในครรภ์ ระหว่างคลอดต้องบีบตัวให้ทารกเคลื่อนออกมา รวมทั้งขับรกและของเสียต่างๆ ในมดลูกให้ออกมา หลังคลอดแล้วยังต้องบีบรัดตัวให้กลับคืนสู่สภาพเดิม ทำให้เกิดการเจ็บปวดบ้าง ประมาณ2-3 วัน และอาจเจ็บเล็กน้อย ต่อไปอีก ราว 7 วัน จนมดลูกกลับเข้าสู่เชิงกราน
- “ฝีเย็บ” เป็นผิวหนังที่อยู่ระหว่างอวัยวะเพศกับทวารหนัก ในการคลอดอาจจะถูกกรีดเพื่อให้สะดวกต่อการคลอด และเย็บติดไว้ หลังคลอดจะรู้สึกเจ็บปวดแผลบ้างแต่จะรู้สึกบรรเทาลงและเป็นปกติใน 5-7 วัน
- “ระบบขับถ่าย” ไม่มีผลกระทบเท่าใดนัก แต่วันแรกอาจจะไม่ถ่ายเพราะงดอาหารและน้ำก่อนคลอด บางคนอาจจะกลัวเจ็บเวลาถ่ายปัสสาวะ หรืออุจจาระจนไม่อยากเบ่งถ่าย แต่ส่วนมากจะเป็นปกติภายใน 6-8 ชั่วโมง
- “เต้านม” ภายหลังจากการคลอดกลไกในร่างกายจะกระตุ้นให้มีน้ำนม จึงอาจเกิดอาการตึงคัดควรให้ลูกดูดนมแม่ เพราะนอกจากจะช่วยลดอาการตึงคัดแล้ว ทารกยังได้รับสารอาหารที่มีคุณค่า รวมทั้งภูมิต้านทานที่ดีที่สุดจากแม่ การดูแลเต้านมช่วงนี้ไม่จำเป็นต้องทำอะไรมากนอกจากการทำความสะอาด แต่ไม่ต้องทำบ่อยจนเกินไป เพราะต่อมไขมันภายในจะผลิตไขออกมาช่วยถนอมเต้านมและหัวนมอยู่แล้ว
- “กล้ามเนื้อหน้าท้อง” หลังคลอดอาจจะมีอาการตึงตัวของกล้ามเนื้อหน้าท้อง โดยปกติจะกลับคืนสู่สภาพปกติภายใน 6 สัปดาห์ แต่ถ้าบริหารสม่ำเสมอจะช่วยให้กลับคืนสู่สภาพเดิมได้เร็วขึ้น
หากคุณแม่ไม่มั่นใจในการดูแลตัวเองหลังคลอด หรือคิดว่ามีความผิดปกติเกิดขึ้น อย่ามัวรีรอนะคะ รีบไปปรึกษาแพทย์เป็นการด่วน เพื่อป้องกันความเสี่ยงของโรคต่างๆ ที่อาจกเกิดขึ้นได้ค่ะ