ในสภาวะปัจจุบันสภาพอากาศเต็มไปด้วยหมอกควันและฝุ่นที่มากขึ้น รวมถึงมลพิษมลภาวะต่าง ๆ เหล่านี้ล้วนเพิ่มความเสี่ยงให้เกิดอาการภูมิแพ้ขึ้นได้ โดยเฉพาะ “โรคภูมิแพ้ขึ้นตา” ซึ่งในปัจจุบันจำนวนผู้ป่วยโรคนี้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่มีมากขึ้นเรื่อย ๆ โดยเฉพาะในเขตเมืองใหญ่ ๆ ที่มีคนอาศัยอยู่หนาแน่น
ภูมิแพ้ขึ้นตา เป็นโรคที่ก่อให้เกิดความรำคาญระคายเคืองและเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการติดเชื้อของดวงตาอันนำไปสู่การเกิดโรคตาอื่น ๆ ตามมา แม้ปัญหาโรคภูมิแพ้ทางตาอาจไม่ก่อให้เกิดความเสียหายรุนแรงต่อการมองเห็น แต่มักเป็นปัญหาเรื้อรัง และเกิดผลเสียต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยเป็นอย่างมาก ทั้งนี้ หากมีอาการคันตา เคืองตา แสบตา น้ำตาไหล ขี้ตาเหนียว เยื่อบุตาแดง เหมือนมีสิ่งแปลกปลอมอยู่ในตา ผิวหนังเปลือกตาอักเสบ ควรพบจักษุแพทย์ทันที
โรคภูมิแพ้ขึ้นตาเกิดจากร่างกายมีปฏิกิริยาตอบสนองต่อสิ่งที่แพ้ โดยการอักเสบจะเกิดที่บริเวณเยื่อบุตาขาวเป็นหลัก สามารถเกิดจากหลายสาเหตุ ได้แก่ อาการภูมิแพ้ที่เกิดตามฤดูกาล มักเกิดจากละอองเกสรดอกไม้ ดอกหญ้า ซึ่งจะมีอาการตามฤดูกาลของสารกระตุ้นที่ทำให้เกิดภูมิแพ้ขึ้นตา ดังนั้น การรักษาและการใช้ยาจะเป็นแค่ช่วงที่มีอาการเท่านั้น
ส่วนสาเหตุอื่น ได้แก่ ไรฝุ่น อาหาร สารเคมี ขนสัตว์ เครื่องสำอาง หากพบว่าแพ้ต้องหลีกเลี่ยงการใช้งาน และถ้าหากเจอเครื่องสำอางอื่นที่มีส่วนผสมคล้ายคลึงกัน ควรหลีกเลี่ยงเช่นเดียวกัน ส่วนผู้ที่ใส่คอนแทคเลนส์เป็นระยะเวลานาน หรือทำความสะอาดคอนแทคเลนส์ไม่ถูกต้องหรืออาจแพ้สารเคมีในน้ำยาแช่คอนแทคเลนส์
หากเป็นภูมิแพ้ตาแล้วขยี้ตา เพราะอาการคัน และถ้าหากมือไม่สะอาด อาจนำเชื้อโรคเข้าสู่ดวงตาได้ ส่งผลให้เกิดการติดเชื้อแทรกซ้อน เช่น ตากุ้งยิง เป็นต้น บางรายหากขยี้แรงอาจมีผลกระทบต่อกระจกตา ทำให้กระจกตา ผิดรูปหรือเสียรูปไปจากเดิม นำไปสู่ปัญหาสายตาตามมา นอกจากนี้ ในบางรายที่ขยี้แรง ผิวหนังรอบดวงตาอาจเปลี่ยนสี หรือมีรอยเหี่ยวย่นเกิดขึ้นได้
สำหรับการรักษาผู้ที่เป็นโรคภูมิแพ้ขึ้นตา รวมถึงป้องกันไม่ให้อาการรุนแรง มีดังนี้
- ให้ยาหยอดตาและอาจมียารับประทานร่วมด้วย (ตามที่แพทย์สั่ง)
- ค้นหาสารภูมิแพ้และปรับเปลี่ยนสิ่งแวดล้อมให้เหมาะสมจะช่วยทำให้การรักษาได้ผลดียิ่งขึ้น
- หลีกเลี่ยงสิ่งที่กระตุ้นให้เกิดอาการแพ้ เช่น ฝุ่นหรือละอองเกสรดอกไม้
- ควรใส่แว่นกันลมที่ปิดด้านหน้าและด้านข้างเพื่อป้องกันดวงตาไม่ให้โดนสิ่งกระตุ้นที่จะทำให้เกิดอาการแพ้
- ล้างมือ อาบน้ำ และเปลี่ยนเสื้อผ้า เมื่อกลับเข้าที่พัก
- หลีกเลี่ยงการขยี้ตาเพราะจะทำให้เกิดการอักเสบที่รุนแรงมากขึ้น
- ไม่ใช้พรมในบ้าน เพราะพรมจะกักเก็บฝุ่นไว้ในปริมาณมาก
- หลีกเลี่ยงการสัมผัสสัตว์เลี้ยงที่มีขน เช่น แมว สุนัข
- หลีกเลี่ยงการสัมผัสกับสารเคมีหรือสิ่งแปลกปลอมจากภายนอก
สำหรับการป้องกันโรคภูมิแพ้ขึ้นตา ทำได้โดยดูแลสุขภาพให้แข็งแรงอยู่เสมอ อาทิ รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ รวมถึงออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายมีความแข็งแรงและมีความสมดุล