“ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ” เป็นภาวะที่ทารกแรกเกิดมีน้ำตาลในเลือดต่ำกว่าเกณฑ์มาตรฐาน ซึ่งมีผลต่อระบบร่างกาย ระบบประสาทและสมอง ถือเป็นปัญหาที่พบได้บ่อยในทารกแรกเกิด โดยทั่วไปมักพบในทารกที่มารดาเป็นเบาหวาน ทารกที่คลอดก่อนกำหนด และทารกที่มีน้ำหนักตัวน้อยกว่าเกณฑ์ ส่วนสาเหตุคืออะไร และสามารถป้องกันได้ไหม เรามีคำตอบ
สาเหตุหลักของการเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำในทารก มีดังนี้
- สาเหตุจากมารดา ได้แก่ มารดาเป็นโรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์, ช่วงตั้งครรภ์มารดาน้ำหนักขึ้นน้อย ส่งผลทำให้ลูกตัวเล็กได้ มีโอกาสเสี่ยงเป็นภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำได้, มารดาได้รับกลุ่ม beta sympathomimetic เช่น terbutaline salbutamol มีผลให้ระดับกลูโคสในมารดาสูงขึ้น กระตุ้นให้ทารกสร้างอินซูลินเพิ่มขึ้นได้, มารดาได้รับยา propranolol
- สาเหตุจากทารก ได้แก่ ทารกมีน้ำหนักแรกคลอดต่ำกว่า 2,500 กรัม, ทารกมีน้ำหนักแรกคลอดมากเกิน 3,500 กรัม, ทารกที่คลอดก่อนกำหนด, ทารกคลอดเกินกำหนด, ทารกได้รับอาหารไม่เพียงพอ, ทารกมีภาวะติดเชื้อ มีเม็ดเลือดแดงมากเกินไป มีความผิดปกติทางระบบฮอร์โมนต่าง ๆ ก็จะส่งผลต่อการเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำได้
น้ำตาลในเลือดเป็นสิ่งสำคัญที่ร่างกายจะดึงมาใช้เป็นพลังงาน และเพื่อปรับระดับความสมดุลให้กับร่างกาย ทารกส่วนใหญ่มักไม่มีอาการ ถ้ามีอาการมักจะเป็นอาการที่ไม่จำเพาะ เช่น ซึม มือเท้าสั่น กระสับกระส่าย หายใจเร็ว หายใจหอบเหนื่อยถึงขั้นการหายใจล้มเหลว ต้องใช้เครื่องช่วยหายใจ รวมทั้งอาจมีอาการชักเกร็ง ซึ่งจะส่งผลต่อการขาดออกซิเจนที่ไปเลี้ยงสมอง หากปล่อยให้เด็กชักเป็นเวลานาน อาจทำให้พิการทางสมองได้ ทั้งนี้ เด็กแต่ละคนที่มีน้ำตาลในเลือดต่ำในระดับเดียวกันอาจจะมีอาการต่างกันได้ ขึ้นอยู่กับสภาพความแข็งแรงของร่างกายด้วย
วิธีป้องกันทารกน้ำตาลในเลือดต่ำ
- ในระหว่างตั้งครรภ์คุณแม่จะต้องดูแลเอาใจใส่ในการกินอาหาร รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ครบหมวดหมู่ในปริมาณที่เหมาะสม รวมถึงออกกำลังกายเพื่อไม่ให้น้ำหนักมากเกินมาตรฐาน เพราะเสี่ยงต่อการเป็นโรคเบาหวาน รวมทั้งระวังไม่ให้น้ำหนักน้อยเกินไป เพราะอาจจะทำให้ลูกออกมาตัวเล็ก และน้ำหนักน้อย
- คุณแม่ควรไปฝากกครรภ์แต่เนิ่น ๆ และเข้าพบแพทย์ตามเวลานัด เพื่ออัพเดทอาการต่าง ๆ หากพบความผิดปกติเกิดขึ้นจะได้ตรวจรักษาได้ทันท่วงที
- ให้ทารกดื่มนมแม่ เนื่องจากมีการศึกษาพบว่าน้ำนมแม่จะสามารถช่วยรักษาระดับน้ำตาลในเลือดให้ลูกได้ดีกว่าน้ำนมผสม นอกจากนี้ยังมีการศึกษาพบว่าทารกที่มีความเสี่ยงจะเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ แต่ได้รับการกินนมแม่จากเต้าทันทีหลังคลอด จะมีโอกาสแสดงอาการของภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำได้น้อยกว่าทารกที่ได้รับนมผสมเป็นมื้อแรกของชีวิต
นอกจากดูแลเอาใจใส่ในเรื่องการกินอาหารแล้ว คุณแม่ควรนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ ไม่เครียดหรือไม่ทำงานหนักเกินไป ก็ช่วยลดความเสี่ยงที่ลูกน้อยจะเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำได้ไม่มากก็น้อยค่ะ