โรคบางโรคสามารถป้องกันได้ด้วยการให้วัคซีน เช่น โปลิโอ คอตีบ แต่ในด้านสุขภาพจิตใจ ยังไม่มีการผลิตวัคซีนป้องกันเป็นผลสำเร็จ ทั้งนี้ วัคซีนใจแม้ไม่มีขายแต่สามารถได้มาจากการเลี้ยงดูเป็นหลัก ผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิตฟันธงว่าพ่อแม่เป็นบุคคลสำคัญที่จะให้วัคซีนใจแก่ลูก เริ่มตั้งแต่แรกเกิดและต่อเนื่อง
ปัญหาที่เกิดมาจากสุขภาพจิตใจ อารมณ์ มักจะอยู่ในรูปของปัญหาสังคมความรุนแรงหรือที่เรียกว่าโรคระบาดทางอารมณ์และพฤติกรรม สถิติจากสถานพินิจเด็กและเยาวชนล่าสุดในปี 2557 มีเด็กและเยาวชนไทยอายุต่ำกว่า 25 ปี กระทำผิด 36,537 คน มีทั้งคดียาเสพติด คดีเกี่ยวกับทรัพย์ ทำร้ายร่างกาย รวมทั้งการตั้งครรภ์ก่อนวัยอันควร เป็นเครื่องสะท้อนให้เห็นว่าเด็กไทยขาดภูมิคุ้มกันทางใจ
พ่อแม่ควรให้ความสำคัญกับการเลี้ยงดูเด็กตั้งแต่แรกเกิด เพื่อสร้างวัคซีนใจ ให้เด็กมีภูมิคุ้มกันทางใจ มีจิตใจที่มั่นคงเข้มแข็ง มีศักยภาพในการปรับตัว มีทักษะจัดการปัญหาชีวิต แก้ปัญหาด้วยตัวเองเป็น สามารถฟันฝ่าอุปสรรคในชีวิตและอยู่ร่วมกับคนอื่นๆ ในสังคมได้อย่างดีมีความสุข
เมนูการเลี้ยงดูที่พ่อแม่ใช้เป็นวัคซีนสร้างภูมิต้านทานทางจิตใจ
โดย น.ต.นพ.บุญเรือง ไตรเรืองวรวัฒน์ อธิบดีกรมสุขภาพจิต มี 6 เมนู ได้แก่…
- ใหัความรักและเอาใจใส่สร้างสายใยผูกพัน เด็กจะมีจิตใจมั่นคง มีอารมณ์สุขุม หนักแน่น
- ให้ลูกมีโอกาสได้เล่น เด็กจะได้เรียนรู้การอยู่ร่วมคนอื่น ฝึกการยอมรับ เรียนรู้การเป็นผู้นำ เป็นผู้ตาม นำมาใช้ในชีวิตจริง
- ให้ลูกมีโอกาสช่วยเหลือตนเอง เด็กจะรู้จักคิด รู้จักทำ มีความรับผิดชอบ รู้จักพึ่งพาตัวเอง
- ฝึกนิสัยให้เด็กรู้จักการรอคอย การอดทน อดกลั้น เด็กจะควบคุมอารมณ์ได้ดี ยับยั้งชั่งใจสิ่งที่มายั่วยุ เคารพกฎเกณฑ์สังคม
- เปิดโอกาสให้ลูกรู้จักปรับตัวเผชิญและแก้ไขปัญหาด้วยตนเอง เด็กจะรู้จักพลิกแพลงแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์
- ฝึกลูกให้รู้จักการให้ การช่วยเหลือและเข้าใจคนอื่น ลูกจะเป็นที่ชื่นชอบของคนอื่น สามารถประสานความร่วมมือกับคนอื่นได้อย่างราบรื่น โดยพ่อแม่ต้องเริ่มให้ตั้งแต่แรกเกิดและต่อเนื่องทุกช่วงวัย ให้ผลดีที่สุดในช่วง 5 ขวบแรก ถือเป็นช่วงเวลาทองของชีวิต
เด็กเปรียบเสมือนผ้าขาว ย่อมมีสีสันตามที่พ่อแม่แต่งแต้ม หากพ่อแม่ผู้ปกครองเข้าใจ ให้เวลาดูแลอย่างเข้าอกเข้าใจ เด็กจะถูกหล่อหลอมให้มีจิตใจที่เข้มแข็ง และเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่ดีได้