ใยอาหาร (Dietary fiber/Roughage)
ประเภทหนึ่งของอาหารที่ได้จากพืช และเกือบทุกชนิดถูกจัดเป็นคาร์โบไฮเดรตที่ไม่ใช่แป้ง (Non-starch Carbohydrates) โดยเป็นอาหารส่วนที่ไม่สามารถย่อยสลายได้ (Indigestible portion) ทั้งนี้ ใยอาหารมี 2 ชนิดคือ
- ชนิดที่ละลายในน้ำ
- ชนิดที่ไม่ละลายน้ำ
ซึ่งแต่ละชนิดมีคุณสมบัติทางกายภาพของใยอาหารทั้งสองชนิดนั้นก็มีความแตกต่างกัน
ใยอาหารชนิดละลายน้ำ (Soluble fiber)
เส้นใยอาหารที่มีคุณสมบัติในการละลายน้ำได้ และสามารถดูดซับสารที่ละลายในน้ำไว้กับตัว ร่างกายย่อยไม่ได้ มีส่วนทำให้อาหารผ่านไปในทางเดินอาหารช้าลงโดยไม่ช่วยเพิ่มมวลของอุจจาระใยอาหารชนิดละลายน้ำจะถูกหมักในลำไส้ใหญ่ซึ่งจะก่อให้เกิดเป็นแก๊ส และสารต่างๆที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกาย เช่น สารลดการดูดซึมน้ำตาลกลูโคส
และใยอาหารชนิดนี้จากพืชบางชนิดจะมีคุณสมบัติเป็นพรีไบโอติคได้ พืชที่มีใยอาหารชนิดนี้สูง เช่น ถั่วเหลือง อัลมอนด์ ข้าวโอ๊ต บลอคโคลี่ มันเทศ แครอท พรุน แพร์เบอร์รี่ต่างๆ
จากการศึกษาเชื่อว่า ใยอาหารกลุ่มนี้หลายตัวยังช่วยลดการดูดซึมคอเลสเตอรอลน้ำตาล จึงอาจช่วยลดโอกาสเกิดไขมันและน้ำตาลในเลือดสูงได้
ใยอาหารชนิดไม่ละลายน้ำ (Insoluble fiber)
เส้นใยอาหารที่ไม่ละลายน้ำ แต่จะพองตัวได้ในน้ำเหมือนฟองน้ำ (ไม่มีความหนืด) ช่วยเพิ่มปริมาตรของกากอาหาร และบางชนิดมีคุณสมบัติเป็นพรีไบโอติค รวมทั้งจะก่อให้เกิดแก๊สและสารต่างๆ ที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกายจากการถูกหมักได้เช่นเดียวกับใยอาหารชนิดละลายน้ำ พืชที่มีใยอาหารชนิดนี้สูง เช่น ถั่วต่างๆ กะหล่ำ ขึ้นฉ่าย แครอท ธัญพืชเต็มเมล็ด เปลือกผลไม้ (ที่กินได้)
จากการศึกษาเชื่อว่าใยอาหารในกลุ่มนี้ ช่วยลดอาการท้องผูก และพบว่าอาจเกี่ยวข้องกับการช่วยให้เซลล์ร่างกายไวต่อฮอร์โมนอินซูลิน จึงอาจช่วยป้องกันโรคเบาหวานชนิด 2 ได้
